Laboratuvar Önlüğü Neden Giyilir ve Nasıl Seçilir?

Kimya, biyoloji, tıp ve mühendislik gibi alanlarda laboratuvar ortamında çalışan kişilerin iş kazalarına karşı koruma sağlamak için koruyucu ekipman parçaları kullanmaları gerekmektedir. Laboratuvar çalışma koşulları beklenmeyen durumlara yol açabileceğinden, laboratuvar önlüklerinin kullanımı çok önemlidir. Laboratuvar önlük seçimi nedenleri arasında en önemli madde önlüklerin koruma sağlamasıdır.

Doğru laboratuvar önlüğü kişinin üzerine sıçrayabilecek kimyasallara, asitlere, alkalilere ve diğer tehlikeli maddelere karşı koruyucu bir katman oluşturur ve çalışılan maddenin kişinin üzerine bulaşmasını önler. Laboratuvar önlüğü giyme nedeni sadece çalışan kişiye koruyucu bir yüzey oluşturmak değildir. Bir diğer neden ise çalışan kişinin üzerinden laboratuvar ortamına, oradan da çalışılan maddeye bulaşabilecek mikroorganizmaların kişinin üzerinde tutularak laboratuvarda güvenlik önlemi oluşturulmasıdır. Sağlık ve güvenlik için uygun laboratuvar önlüğü malzemeye, koruyucu özelliklere, konfora ve kullanım alanına uygunluk gibi gereksinimlere dikkat edilerek seçilmelidir.

Laboratuvar Önlüğünün Önemi Nedir?

Laboratuvar koruyucu ekipman parçalarından en önemlisi olan laboratuvar önlüğü laboratuvar çalışanlarının korunması ve yapılan çalışmaların başarısını arttırmak için kullanılır. Laboratuvarlarda çalışmalar yapılırken çalışanların kimyasal koruma sağlayacak koruyucu giysiler giymesi gerekmektedir. Kimyasal maddeler, asitler, alkaliler, biyolojik numuneler gibi tehlikeli maddelerle çalışılırken sıçrama veya dökülmelere karşı çalışanın cildini ve kıyafetlerini korur. Kimyasalların ve örneklerin dışında sıcak malzemelerle veya ateşle çalışılırken pamuklu bir önlük kullanılması erime riskini azaltarak ek bir koruma katmanı oluşturur.

Laboratuvarlarda çalışanları iş kazalarına karşı koruma ne kadar önemliyse, dış ortamlardan laboratuvarlara taşınabilecek zararlı mikroorganizmaları da uzak tutmak bir o kadar önemlidir. Önlük kullanımı çalışanların dış ortamlardan getirebileceği kir ve mikropların laboratuvar ortamına taşınmasını önler, numunelerin vücut ve kıyafetlerle temas ederek kontamine olmasını engeller. Önlükler, laboratuvar iş güvenliği önlemlerinin bir parçası olmak dışında iş yerinde bir kültür de oluşturur. Önlük giymek, laboratuvarda oluşabilecek iş kazalarına karşı bir bilinç oluşturur ve laboratuvar ortamında profesyonel bir görünüm sağlar.

Laboratuvar önlüklerinin kullanımı birçok öneme sahip olsa da kullanılmadığı zaman laboratuvarda güvenlik önlemleri delinmiş olur ve birçok risk ortaya çıkar. Laboratuvar önlükleri kullanılmadığında tehlikeli maddelere karşı koruma ihtimali azalır. Kimyasal yanıklar, ciltte tahriş, alerjik reaksiyonlar gibi ciddi problemler ortaya çıkabilir. Ayrıca yapılan çalışmanın güvenilirliği de azalır.

Laboratuvar Önlüğü Çeşitleri ve Özellikleri

Laboratuvar önlük özellikleri kullanım amacına, üretildiği malzemeye ve farklı tasarımlara göre kategorilere ayrılabilir. Kol boyu değişiklik gösteren bir etken olarak görülse de uzun kollu laboratuvar önlüğü daha sık tercih edilir. Genellikle kimya ve mühendislik laboratuvarlarında kullanılmaya uygundur.

Sentetik karışımlı önlükler, sıvı ve su geçişine karşı daha dayanıklıdır ancak hafiflerdir ve kolaylıkla temizlenebilirler. Ancak çeşitli kimyasallara karşı koruma özellikleri düşüktür bu nedenle hafif kimyasallarla çalışılan laboratuvarlarda kullanılırlar. Sıvı sıçraması durumunda laboratuvar çalışanını en çok koruyacak önlükleren birisi kimyasal dayanıklı kaplamalı önlüklerdir. Genellikle PVC, kauçuk veya PTFE ile kaplanmış olan bu önlükler genellikle tehlikeli kimyasalların sık kullanıldığı laboratuvarlarda kullanılırlar.

Biyolojik kontaminasyona karşı korunma sağlayan steril önlükler, tek veya birkaç kullanımlık olabilir. Genellikle tıp, biyoteknoloji ve mikrobiyoloji laboratuvarlarında kullanılırlar.

Kullanım Alanına Göre Laboratuvar Önlükleri

• Kimya Laboratuvarı Önlükleri: Bu laboratuvarlarda kullanılan önlükler yanıcı olmayan, kimyasallara dayanıklı ve uzun kollu önlüklerdir.

• Biyoloji Laboratuvarı Önlükleri: Biyoloji laboratuvarlarında kullanılan önlükler steril, biyolojik kontaminasyona dayanıklı ve sıvı geçirmez özelliklere sahip önlüklerdir.

• Tıp ve Klinik Laboratuvar Önlükleri: Koruyucu laboratuvar önlüğü çeşitlerinden olan tıp ve klinik laboratuvar önlükleri, kan ve sıvı geçirmez özelliktedir. Genellikle tek kullanımlıktır.

• Endüstriyel Laboratuvar Önlükleri: İş güvenliği önlükleri arasında yer alan endüstriyel laboratuvar önlükleri, yüksek dayanıklılığa sahiptirler. Kimyasal dayanıklı kaplama ve kalın kumaşlardan üretilirler.

Laboratuvar Önlüğü Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

Laboratuvar önlüğü seçilirken laboratuvar koşullarına göre önlük seçimi yapılmalıdır. Bunun dışında konforlu laboratuvar önlüğü olması da çok önemli bir etkendir. Laboratuvar önlüğü ergonomisi, laboratuvarın çalışma sistemine uygundur. Her laboratuvarın kendine özgü özelliklere sahip, gelişmiş koruma sağlayan önlükleri vardır. Kimyasal deneylerin ve çalışmaların yapıldığı laboratuvarlarda kimyasal maddelere karşı dayanıklı, yanmaz özellikte laboratuvar önlükleri kullanılmalıdır. Biyoloji ve Tıp laboratuvarlarında ise biyolojik kontaminasyona ve sıvı geçişine karşı dayanıklılık ve rahatlık dengesi sağlayan önlükler kullanılmalıdır.

Endüstriyel laboratuvarlarda iş güvenliği için doğru önlük seçimi çok önemlidir. Bu laboratuvarlarda laboratuvar önlüğü kalitesi yüksek olmalıdır. Kalın malzemelerden yapılmış önlükler uygundur. Pamuklu kumaşlardan üretilmiş laboratuvar önlükleri yüksek sıcaklıklarda güvenilirdir, nefes alabilir ve uzun süreli kullanım için rahattır. Sentetik karışımlardan üretilen laboratuvar önlük ürün özellikleri hafif, suya dayanıklı ve kolay temizlenebilir şekildedir. Ancak, yanıcı kimyasallara karşı dayanıklı değillerdir. PVC veya PTFE kaplamalı kumaşlardan üretilen laboratuvar önlükleri, tehlikeli maddelere karşı koruma sağlarlar. Laboratuvarlarda kullanılacak önlükler ISO, EN veya ulusal iş güvenliğine uygun standartları taşımalıdır.