İş Güvenliği Ayakkabısı Seçerken Nelere Dikkat Edilmeli?

İş ayakkabısı iş sahalarında kullanılan en önemli iş güvenliği ekipmanlarından biridir. Dayanıklı yapısı sayesinde standartlar dahilinde oluşabilecek darbeleri engelleyebilmesi ve insan sağlığını koruması sebebiyle bu ürünlerin kullanılması zorunludur. Özellikle ağır ve riskli işlerde, tehlikeli maddeler veya kimyasalların sıklıkla kullanıldığı işyerlerinde bulunan herkesin mutlaka iş güvenliği ayakkabısı kullanması zorunludur. Günlük hayatta kullandığınız ayakkabılardan farklı bir yapıya sahip olan bu ürünler kullanıcısını standartlar dahilinde elektriksel risklerden, kimyasal maddelerden, kayma ve ağırlık düşmesi gibi risklerden de standartlar dahilinde koruyacak şekilde tasarlanmıştır. 

Ürün, ayak parmaklarında denk gelen bölümü koruma amacıyla  dayanıklı çelik, kompozit, fiberglass malzemelerden imal edilir. İnsan sağlığına risk oluşturan etkenleri ortadan kaldırması sebebi ile kanunen de kullanımı zorunlu hale getirilmiştir. Çalışan kişilerin rahat hareket edebilmeleri ve aynı zamanda kendilerini farklı risklerden koruyabilmeleri için ayak yapısına uygun ve en rahat iş güvenliği ayakkabısı modelleri tercih etmesi gerekir. Birçok farklı tasarıma sahip olan bu ürünlerin seçimi mutlaka çalışma ortamındaki riskleri ortadan kaldıracak şekilde yapılmalıdır.

En İyi İş Güvenliği Ayakkabısı Nasıl Olmalı?

Bazı iş yerlerinde önlemler çok sıkı olabileceği gibi bazı iş yerlerinde çalışan kişiler için farklı iş kazası riskleri olabilir. Bu gibi alanlarda kesinlikle doğru iş güvenliği ekipmanları kullanılmalı ve olabilecek kazaların olumsuz sonuçlarına karşı önlem alınmalıdır. Bu ürünlerin başında ise iş ayakkabısı gelir. Gerek sağlamlığı gerekse parmak bölümünde kullanılan dayanıklı kompozit malzemesi, bu ürünleri kullanan kişilere büyük bir güvenlik sağlar. Riskli iş alanlarında kullanılması gereken darbe koruyucu ayakkabı modellerinde dikkat edilmesi gereken özellikler şu şekildedir:

• Burun kısmında kullanılan kompozit materyalin maksimum dayanıklılıkta olması gerekir.

• Burun koruma, standartlar dahilinde koruyucu olmalıdır.

• Batmaya ve delinmeye karşı dirençli, esnek ve hafif tekstil ara taban kullanılması gerekir.

• Antistatik olmalıdır.

• Topuk enerji absorbe özelliği olmalıdır.

• Tüm ürünler akredite kuruluştan sertifikalı olmalıdır.

• Kullanıldığı iş ortamında kullanıcıyı rahatsız etmeyecek ağırlıkta olması gerekir.

İş ayakkabısı modelleri hakkında belirlenen standartlar sayesinde hangi ortamda hangi özellikleri taşıyan ayakkabıların kullanılması gerektiği saptanabilir. Farklı şartlara sahip olan iş alanlarında doğal olarak farklı iş güvenlik ekipmanları kullanmak gerekebilir. Bu sebeple en iyi iş güvenliği ayakkabısı modelleri farklı özelliklere sahip olarak üretilmektedir. Bu standartlar ise şu şekilde belirlenmiştir;

EN ISO 20345 (200J Burun Darbe Dayanımı)

• SB : Temel güvenlik  

• S1 : Antistatik, burun koruyucu, şok emici topuk bölgesi, yağa dayanıklı taban

• S1P : Antistatik, burun koruyucu, şok emici topuk bölgesi, yağa dayanıklı taban, delinmeye dirençli ara taban

• S2 : Antistatik, burun koruyucu, şok emici topuk bölgesi, yağa dayanıklı taban, suya dirençli saya

• S3 : Antistatik, burun koruyucu, şok emici topuk bölgesi, yağa dayanıklı taban, suya dirençli saya, delinmeye dirençli ara taban
  
  

EN ISO 20347 (Burun Darbe Dayanımı Olmayan)

• O1 : Antistatik, şok emici topuk bölgesi

• O1P : Antistatik, şok emici topuk bölgesi, delinmeye dirençli ara taban

• O2 : Antistatik, şok emici topuk bölgesi, suya dirençli saya

• O3 : Antistatik, şok emici topuk bölgesi, suya dirençli saya, delinmeye dirençli ara taban

Teknik Kısaltmalar

• P : 1.110 N ‘ye kadar delinmeye dirençli taban

• A : Antistatik ( 100 kΩ ile 1.000 MΩ arası elektrostatik yükleri dağıtan )

• HI : Zemin sıcaklığına karşı yalıtım sağlayan ( 30 dk. 22 ˚C )

• CI : Zemin soğukluğuna karşı yalıtım sağlayan ( 30 dk. 10 ˚C )

• E : Topuk bölgesinin enerji emilimi

• WR : Su geçirmezlik

• WRU : Suya dayanım

• HRO : Yüksek ısıya dayanıklı taban ( 1 dk. 300 ˚C )

• FO : Yağa dayanıklı taban

• ESD : Elektrostatik boşalım ( 750 kΩ ile 35 MΩ arası elektrostatik yükleri dağıtan )
  
  

Uygun İş Güvenliği Ayakkabısı Modeli Neye Göre Seçilir?

Sertifikalı iş güvenliği ayakkabısı kullanmak, iş yerlerinin en önemli önceliği olmalıdır. Kullanılan ayakkabılar rahat olduğu kadar aynı zamanda diğer beklentileri de karşılamalıdır. Örneğin, standartlar dahilinde çok sıcak ortamlarda çalışan kişiler yazlık iş ayakkabısı kullanabilir fakat soğuk hava koşullarında çalışan kişiler ise mutlaka kışlık iş ayakkabısı kullanmalıdırlar. Her türden ürün için günlük olarak çorapların değiştirilmesi ve mümkünse pamuk içerikli çorap tercih edilmesi önerilir. Çalışan kişilerin rahatsız olmaması, rahat hareket edebilmesi ve aynı zamanda farklı sağlık sorunları yaşamaması için ise mutlaka risklere uygun iş ayakkabısı modelleri seçilmelidir.

Her ortama göre farklı ürünler üreten iş ayakkabısı markaları, farklı iş ortamlarının daha güvenli hale gelmesine katkıda bulunmaktadır. Ayakkabıların kullanım harici kuru bir yerde havalandırılması, sayasının ve tabanının düzenli temizlenmesi, eğer mümkünse yedek tabanlık ile değişimli kullanılması tavsiye edilir. Ayakkabıların ıslanması durumunda ise 50 ˚C’nin üstünde bir sıcaklığa maruz bırakılmadan temizlenmesi gerekir. Poliüretan malzemeden yapılan tabanda, üretimden 3 yıl sonra bazı bozulmalar görülebilir. Ayakkabı tabanında gerçekleşecek belirli bir aşınmadan sonra ayakkabının değiştirilmesi önemlidir.  TR 18690:2006 standartlarına göre aşağıdaki durumlarda ürün değiştirilmelidir:

• Saya kalınlığının yarısını etkileyen belirgin bir çatlama ve yırtılma oluşması,

• Ürün yüzeyinin ciddi şekilde aşınması ve deformasyonu,

• Ürünün sayasının/tabanının 10 mm uzunluğunda ve 3 mm genişliğinde ayrılması,

• Tabanında 10 mm uzunluğunda ve 3 mm genişliğinde çatlaklar oluşması,

• Taban deseninin çıkıntı yüksekliğinin 1,5 mm altında olması,

• Saya astar durumunun deformasyon oluşması.

Rahat iş ayakkabısı kullanmak, hem kişilerin hareketlerinin kısıtlanmasını engeller hem de iş güvenliğinin maksimum düzeye ulaşmasını sağlar. Bu sebeple en kaliteli iş ayakkabısı hangisi ve nasıl seçilmeli gibi soruların yanıtları kesinlikle bilinmelidir. Hatta spor iş ayakkabısı modelleri her ne kadar günlük hayatta kullandığımız spor ayakkabı modellerini andırsa da kullanıcıların çok ciddi önlemler almasına yardımcı olmaktadır. Bunun sebebi ise üretimde kullanılan materyaller ve üretim teknikleridir. Birçok farklı model olması sayesinde her ortama ve zevke göre seçimler yapılabilir. Burada en önemli olan konu ürün seçildikten sonra iş ayakkabısı fiyatları ve üreticileri hakkında dikkatli bir araştırma yaparak en doğru seçimi yapmaktır.