5 Maddede İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Haftası
İşçi sağlığı ve iş güvenliği, çalışanlar için sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlanması için alınması gereken önlemleri ifade eder. Bu önlemler, işçilerin maruz kalabileceği potansiyel tehlikelerin belirlenmesini ve uygulanmasını kapsar. Bununla beraber ilgili kanunlar ile çalışanların sağlığı ve güvenliği açısından risk oluşturabilecek tüm unsurların belirlenmesi ve ortadan kaldırılması hedeflenir. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Haftası, bu tür önemli hususlar hakkında farkındalık oluşturmak için her yıl 4-10 Mayıs tarihleri arasında kutlanır. Gelin, 5 maddede işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkındaki bilgileri birlikte inceleyelim.
1. İşçi Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
“İSG nedir?” diye sorulduğunda hayati durumlara bile yol açabilecek bazı tehlikeli unsurlar öne çıkar. Mesleğin türü ve kullanılan çeşitli ekipmanlara göre birçok faaliyet alanında muhtelif tehlikeler bulunur. İşçi sağlığı, çalışanların iş yerinde karşılaşabilecekleri sağlık sorunlarının önlenmesi, çalışma ortamının sağlıklı hale getirilmesi ve çalışanların sağlık kontrollerinin yapılması gibi faktörlerden oluşur. İş yerlerinde çalışanların maruz kalabileceği riskler arasında genel olarak şu şekilde sıralanabilir:
• Gürültü
• Toz
• Kimyasal Maddeler
• Radyasyon
• Yüksek ısı
• Ergonomik faktörler
İş ve işçi güvenliği ise çalışanların yaşayabileceği iş kazaları ve bu tür olumsuz durumları önlemek için alınabilecek önlemleri kapsar. İş yerlerinde çalışanların maruz kalabileceği tehlike faktörleri arasında yüksekten düşme, kesici delici aletler, elektrik şokları, yangın ve patlamalar gibi ciddi riskler yer alabilir. İşçi sağlığı ve iş güvenliği, işveren ve çalışanların ortak sorumluluğu ile oluşturulabilir. İşverenlerin personel sağlığı ve güvenliği açısından risk taşıyan unsurları belirlemesi, bu unsurları ortadan kaldırmak için önlemler alması ve işçilerin sağlık kontrollerini düzenli olarak yapması gerekir. Çalışanların ise alınan önlemlere uyum göstermeleri, bu konuda verilen eğitimleri dikkatle takip edip iş güvenliği konusunda kendilerini geliştirmeleri oldukça önem arz eder. İş sağlığı ve işçi güvenliği nedir ve olası tehlikeler nasıl önlenir gibi konular düşünüldüğünde güvenlik ekipmanları, yasal düzenlemeler ve güvenlik sertifikaları göz önünde bulundurulabilir.
2. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
Çalışanların iş yerinde sağlıklı ve güvenli bir şekilde çalışmalarını sağlamak için çeşitli önlemleri kapsayan işçi sağlığı ve iş güvenliği tüzüğü; iş yeri sahiplerinin, yöneticilerin ve çalışanların uyması gereken kuralları belgeler bütünüdür. Tüzük; iş yerindeki sağlık ve güvenlik risklerinin değerlendirilmesini, iş yeri sahiplerinin ve çalışanların yükümlülüklerini, iş yeri düzenlemelerini, iş yerindeki acil durumları, iş ekipmanları ve araç gereçlerin kullanımı ile ilgili kuralları, sağlık muayenelerini ve bunlarla ilgili eğitimleri içerir. Tüzükte yer alan kurallara uyulması, iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesine önemli derecede katkı sağlar. Ayrıca ilgili bakanlıkların yasal düzenlemeleri doğrultusunda çalışan sağlığını koruyacak kanun ve düzenlemelere uymak hayati önem arz eder.
3. İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Eğitimi
İşçi sağlığı ve iş güvenliği eğitimleri iş yerlerinde çalışanların güvenliği ve sağlığına yönelik riskleri önlemek için alınan önlemler arasında temel rol oynar. Bu eğitimler iş yerlerinde meydana gelebilecek olası tehlikelere karşı çalışanların bilinçlenmesi ve bu tehlikelere karşı doğru şekilde korunabilmeleri için verilir. Bu eğitim programı, her iş yerinin kendine özgü tehlikelerine göre tasarlanır. Eğitimde yer alabilecek önemli konular arasında aşağıdaki başlıklar yer alır:
• İş yeri risk analizi
• İş sağlığı ve iş güvenliği yönetimi
• İş kazaları ve meslek hastalıkları
• İş yerindeki tehlikelerin tanınması ve önlenebilmesi
• Koruyucu ekipmanların kullanımı
• Acil durum planı ve yangın güvenliği
Ayrıca olası bir kazada son derece önem arz eden ilk yardım teknikleri de eğitim kapsamında bulunan konular arasındadır. Bunun yanı sıra işverenlerin bu konuda gereken farkındalığa sahip olması ve eğitim programlarını iş güvenliği uzmanı kişiler yardımı ile düzenli olarak yenilemeleri ve geliştirmeleri gerekir.
4. İşçi Sağlığı Teçhizatı ve Ekipmanları
İşçi sağlığı teçhizatı ve ekipmanları, çalışanların fiziksel güvenliğini ve sağlığını korumak için kullanılan nesneler arasında yer alır. Bu teçhizatlar, işçilerin yaptığı işlere ve risk faktörlerine göre değişebilir. Ayrıca bazı faaliyet ortamlarında kullanılan ağır makinelerin oluşturabileceği tehlikelere karşı da koruyucu kalkanlar ve özel mekanizmalar bulunabilir. Teçhizat donanımları arasında bulunan ekipmanlar:
• Kulaklıklar
• Koruyucu gözlükler
• Ayak koruyucular
• Vücut koruyucular
• Toz maskesi
• Emniyet kemeri
• Çeşitli eldiven ve koruyucu elbiseler
Güvenlik ekipmanları, mevcut iş alanındaki çalışma koşulları, işin türü, tehlike seviyesi, iş yeri güvenliği mevzuatı ve bunun gibi diğer faktörlere göre belirlenir. “İş güvenliği ve işçi sağlığı nedir ve nasıl önlenir?” gibi konular göz önünde bulundurulduğunda ilgili korunma ekipmanları hayati önem taşıyabilir.
5. İşçi Sağlığı Güvenliği Sertifikası
İşçi sağlığı ve güvenliği sertifikası, iş yerlerinin çalışma ortamındaki güvenlik önlemleri açısından yeterli olup olmadığını gösteren bir belge niteliği taşır. Bu sertifika, çalışanların faaliyet alanlarındaki güvenlik önlemlerini bilinçli ve başarılı bir şekilde uygulayabilmeleri için belirli bir eğitim programını başarıyla tamamlamaları sonucunda verilir. Ayrıca olası risk ve tehlikeleri önleme noktasında hayati önem taşıyabilir. Eğitimlerde iş sağlığı ve güvenliği konuları detaylı bir şekilde işlenir ve sınavlar yapılarak çalışanların mevcut bilgi düzeyleri ölçülür. Eğitim programları çeşitli kurumlar ve eğitim kuruluşları tarafından sunulabilir.
İş sağlığı ve güvenliği sertifikası, çeşitli sektörlerde faaliyet sürdüren çalışanlar için farklı türlerde düzenlenebilir. Bazı sertifikalar genel bir yeterlilik programı içerirken bazıları ise belirli bir endüstri alanını veya meslek grubunu kapsayabilir. Riskli meslek gruplarında çalışan her işçi sağlık bakanlığı tarafından belirlenen yasal düzenlemeler doğrultusunda bu sertifikaya sahip olmalıdır.